İklim değişikliğine karşı dayanıklılık açısından da önem taşıyan kuraklığa dayanıklı çeşitlerin ekimi yaygınlaştırılıyor.
AA
Tarım ve Orman Bakanlığı, kuraklığa dayanıklı çeşitlerin
ekimini yaygınlaştıran bir politika yürütüyor.
Kuraklığa dayanıklı çeşitlerin tüm Türkiye’de yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Tarımsal Araştırmalar
ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) enstitülerince, iklim değişikliğine
dayanıklı ve yüksek verimli tohum çeşitlerinin ıslah çalışmaları sürdürülüyor.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, bir yandan
“Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı”na ilişkin
hazırlıklar devam ederken bir yandan da TAGEM bünyesinde faaliyet gösteren enstitülerce, tohumlar için ıslah çalışmaları sürdürülüyor.
Buğday ve arpa çeşitleri üretildi
Bu kapsamda Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerince, kuraklığa
tolerantlı (uyumlu) 30 ekmeklik buğday, 12 makarnalık buğday ve 19 arpa çeşidi
geliştirilerek üreticinin istifadesine sunuldu.
Konya Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma
Enstitüsüne bağlı olarak 2010’da kurulan ve dünyada üçüncü sırada bulunan
Kuraklık Test Merkezi’nde on binlerce materyal morfolojik, fenolojik ve
fizyolojik testten geçiriliyor. Merkezde bugüne kadar 19 çeşit, testlerden
başarıyla geçerek tescil edildi.
TİGEM’e devredilerek tohum çoğaltma çalışmaları
Tescil edilen çeşitler son yıllarda özel sektöre ve Tarım
İşletmeleri Genel Müdürlüğüne (TİGEM) devredilerek tohum çoğaltma çalışmaları
yapılıyor.
Bu çeşitlerden TANER ve BOZKIR’da, kuraklık dayanımı ve
yüksek su kullanım etkinliği özellikleri sayesinde kuruda ekilen mevcut
çeşitlere göre verimde yüzde 15-20 artış sağlandı. Kalite açısından TANER’de
elde edilen artış yüzde 250, BOZKIR’da yüzde 200 oldu.
TİGEM’e devredilen SELÇUKLU ise daha yüksek verim ve kalite
özellikleriyle piyasaya sunulacak.
FAO destekli
projeler
Kuraklıkla mücadelede çeşit geliştirme yanında koruyucu
toprak işleme ve doğrudan ekim uygulamalarının yaygınlaştırılması için de ülke
genelinde TAGEM ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) destekli
projeler yürütülüyor.
Kuraklığa dayanıklı nohut
Geçen yıl teklif edilen ve TAGEM-Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı
Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün 2023-2027 döneminde yürüteceği
“Kuraklık Stresine Dayanıklı Nohut Genotiplerinin Geliştirilmesi
Projesi” ile kuraklığa dayanıklı, üreticilerin ve pazarın isteklerine
uygun yeni nohut çeşitlerinin geliştirilmesine çalışılıyor.
Bu amaçla kuraklığa dayanıklı ebeveyn hatlar belirlenecek ve
ıslah programı oluşturulacak. Geliştirilecek yeni çeşitlerle üreticilerin
kuraklık nedeniyle yaşadığı kayıplar azaltılarak hem üreticiler hem de ülke
ekonomisine daha fazla katkıda bulunulacak.
TAGEM tarafından finanse edilen ve 2017-2021 döneminde
yürütülen “Mısırda Kuraklık Stresine Toleranslı Çeşit Islahı Projesi”
ile kuraklığa toleranslılık ıslahı için oluşturulan popülasyonlardan ileri
kademede nitelikli hatlar elde edildi ve önceki dönemlerde başarılı olan saf
hatlar birbirleriyle melezlenerek aday çeşitler geliştirildi.
Hayvancılıkta kaba yem çalışmaları
Kaba yem ihtiyacının giderilmesine yönelik olarak da
kuraklığa tolerantlı yem bitkisi (Macar fiğ, otlak ayrığı, kılçıksız brom,
korunga gibi) çeşit geliştirme çalışmaları sürdürülüyor.
Orta Anadolu ve geçit bölgelerine uygun kurak koşullara
dayanıklı iki çeşit Aksoyak ve Özcan Macar fiğ çeşitleri 2020’de geliştirildi.
Kuru şartlarda yürütülen yonca çalışmaları, yonca ıslah projesi çerçevesinde
yapılıyor.
Mısıra
alternatif silajlık yulaf ve tritikale geliştirme çalışmaları yürütüldü
Çok su tüketen ve 8-10 ton silaj elde edilen silajlık mısıra
alternatif olabilecek silajlık yulaf ve tritikale geliştirme çalışmaları sonucunda,
dekara 7 ton silaj elde edilebilen yulaf ve tritikale çeşitleri geliştirildi.
Enstitülerde ayrıca “Soyada Verim ve Kalite Özellikleri
Bakımından Üstün, Kuraklığa Toleranslı Genotiplerin Geliştirilmesi (2021-2023
)” başlıklı TÜBİTAK projesi yürütülüyor. Proje sonunda kurağa tolerant
soya çeşitlerinin geliştirilmesi bekleniyor.
TAGEM-üniversite işbirliğiyle “Kurağa Dayanıklı Hibrit
Şeker Pancarı Çeşit Geliştirme Projesi” de devam ediyor. Proje sonunda
kurağa tolerant şeker pancarı çeşitlerinin geliştirilmesi öngörülüyor.
Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı
Bakanlığın “Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve
Eylem Planı” kapsamında çalışmaları da devam ediyor.
Planda yer alan bazı
hedefler şöyle:
İklim değişikliği ve kuraklıkla mücadele adına kuraklığa
dayanıklı hububat çeşitleri geliştirilerek kullanımının yaygınlaştırılması,
Daha az su tüketen, su kullanım etkinliği yüksek endüstri
bitkileri geliştirilmesi,
Kuraklığa dayanıklı-tolerant çayır-mera yem bitkilerinin
geliştirilmesi,
Orta Anadolu’da küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi ve
yaygınlaştırılması.
“Kuraklığa dayanıklı türlerin geliştirilmesine önem
veriyoruz”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Tarım ve Orman Bakanı
Vahit Kirişci, 2023-2027 dönemine ait planlarına dikkati çekerek, hem sulu hem
de kuru tarım için çalışmalar yaptıklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
Tüm kurum ve kuruluşlarımızla kuraklık tehlikesine karşı teyakkuzdayız. İklim değişikliğine karşı gıda güvenliğini sağlayacak tedbirler almak stratejik önceliklerimiz arasında. Konuyu sürdürülebilirlik perspektifinden bütün boyutlarıyla ele alıyor ve çalışmalarımızı güncel veriler ışığında şekillendiriyoruz. Toprak, su ve genetik kaynaklarımızın korunması, verimliliğin artırılması ve üretim alanlarında su potansiyeline uygun ürün desenlerinin oluşturulması bu konudaki çalışmalarımızın ana çerçevesini oluşturmaktadır. Kuraklığa dayanıklı türlerin geliştirilmesi bu çerçevede yürüttüğümüz en kritik konulardan biri. Bununla ilgili AR-GE çalışmalarımıza büyük önem veriyoruz. Ülke olarak sahip olduğumuz iklim, toprak, su ve biyoçeşitlilik kaynaklarımız, iklim değişikliğinin olumsuzluklarını asgari düzeye indirecek çözümleri içinde barındırmaktadır.